Ô tô mất phanh (hay mất thắng) là tình huống nguy hiểm mà không một lái xe nào muốn gặp phải. Vậy nguyên nhân khiến ô tô bị mất phanh là gì và cách xử lý khi gặp trường hợp này như thế nào? Để giải đáp vấn đề này mời bạn đọc cùng tìm hiểu qua bài viết sau với Thiên Phú.
Nguyên nhân xe ô tô bị mất phanh
1. Mất áp suất dầu phanh
Áp suất thủy lực bên trong hệ thống phanh chính là lý do giúp phanh hoạt động. Vì vậy, nếu dầu phanh bị rò rỉ thì chắc chắn áp lực để phanh hoạt động sẽ không đủ, phanh khó có thể thực hiện việc giảm tốc. Đèn cảnh báo lỗi phanh sẽ được bật sáng khi tình trạng rò rỉ dầu phanh xuất hiện, đây là cách để xe thông báo sự cố cho người điều khiển xe. Khi áp suất dầu phanh bị mất, xe sẽ rơi vào tình trạng thiếu an toàn trong quá trình vận hành. Do đó, khi thấy đèn cảnh báo bật sáng, nguời điều khiển xe nên dừng việc vận hành xe và mang xe tới trung tâm bảo dưỡng để khắc phục kịp thời, tránh xảy ra tình huống xấu nhất là ô tô bị mất phanh.
Ngoài ra, chủ xe có thể kiểm tra bình chứa dầu phanh để xác định lượng dầu còn lại. Nếu mực dầu trong xe đang ở mức quá thấp so với quy định thì đồng nghĩa với việc sự cố rò rỉ đã xảy ra. Lúc này, chủ xe nên mang xe đi sửa để kiểm tra toàn bộ hệ thống phanh, tìm kiếm vị trí bị rò rỉ và sau đó khắc phục.
Có nhiều nguyên nhân gây ra rò rỉ dầu phanh, một trong số đó là bộ phận phớt cao su là kín hoặc đường ống phanh bị ăn mòn. Toàn bộ đường ống phanh đều được làm bằng nguyên liệu đồng, do vậy chắc chắn sẽ bị ăn mòn sau một thời gian sử dụng, không thể tránh được việc dầu phanh bị rò rỉ, thậm chí khiến ô tô bị mất phanh.
2. Có không khí trong hệ thống phanh
Người điều khiển xe cố gắng đạp phanh nhưng phanh yếu hoặc không có tác dụng thì rất có thể ô tô đã bị mất phanh vì không khí tồn đọng bên trong hệ thống phanh. Lái xe cần tiến hành xả gió hệ thống phanh một cách nhanh chóng để loại bỏ các bọt khí tổn đọng trong hệ thống phanh. Ngoài ra, một nguyên nhân khác thường thấy nữa đó là piston bên trong xi lanh chính gặp trục trặc, chủ xe cần mang xe tới nơi bảo dưỡng để kiểm tra và khắc phục sự cố.
3. Ô tô mất phanh do người điều khiển xe
Bên cạnh những nguyên nhân chủ quan, ô tô bị mất phanh có thể do lỗi của người điều khiển xe. Nếu trong quá trình sử dụng xe, lái xe liên tục đạp phanh với một khoảng thời gian dài thì có thể gây cháy bố phanh, khiến phanh có thể bị mất hoặc yếu, kém hiệu quả. Bởi vì khi rà phanh liên tục, sự ma sát giữa đĩa phanh và má phanh tạo ra một nhiệt lượng rất lớn khiến dầu phanh bị sôi, cháy má phanh và gây mất áp lực. Lái xe cần hết sức cẩn thận, tuyệt đối không rà phanh liên tục trong khoảng thời gian dài vì đây là việc làm vô ích. Hãy gài xe và về số thấp để giảm tốc độc của xe một cách an toàn, đợi phanh xe nguội lại để có thể sử dụng tiếp.
4. Hệ thống chống bó cứng phanh ABS bị lỗi
ABS là từ viết tắt của Anti-lock Brake System. Dịch theo tiếng Việt là hệ thống hỗ trợ chống bó cứng phanh, đây là hệ thống quan trọng giúp đảm bảo an toàn cho quá trình vận hành của xe ô tô. Ngày nay hệ thống ABS được áp dụng cho hầu hết các dòng xe hơi hiện đại. Tuy nhiên, trong một số trường hợp nhất định, bộ điều khiển hệ thống chống bó cứng phanh cũng xảy ra lỗi. Chất bẩn, cặn bẩn bên trong dầu phanh có thể bám vào bộ điều khiển, chúng ngăn cản van nạp – xả thực hiện thao tác đóng mở và khiến ô tô mất phanh. Do đó, khi kiểm tra hệ thống phanh, người điều khiển ô tô hãy ghi nhớ việc kiểm tra cả hệ thống chống bó cứng phanh để kịp thời phát hiện và khắc phục lỗi.
Cách xử lý tình huống khẩn cấp khi ô tô bị mất phanh
Để hạn chế hiện tượng mất phanh, khi di chuyển trên địa hình đèo dốc, bạn nên sử dụng động cơ để hãm tốc và hạn chế đạp phanh khi xuống dốc. Nếu là xe số sàn, bạn có thể để số 3 hoặc 2 khi xuống dốc. Nếu là xe số tự động, bạn nên sử dụng chế độ số bán tự động (số +/-) hoặc chế độ O/D, D1, D2. Với các xe cao cấp hơn thì đều có chế độ hỗ trợ đổ đèo. Do đó, nếu xe bạn có trang bị tính năng này thì hãy tìm hiểu thật kỹ về nó và sử dụng nó khi đi đường đèo, dốc.
Trong các tài liệu hoặc nhiều người cũng được chỉ dẫn về việc phanh bằng xe bằng số. Tuy vậy, trên đường đèo với gia tốc lớn thì để làm được điều này, các lái xe cần chú ý những điều sau:
Khi xe mất phanh thì cần thật bình tĩnh, lập tức quan sát 4 phía, ước đoán độ rộng của đường và lượng xe đang lưu thông phía trước. Tiếp đến, bạn hãy cố gắng tìm đường cứu sinh được thiết kế giành cho xe mất phanh. Nếu bạn đã đưa được xe vào đường cứu sinh thì mọi việc gần như đã được giải quyết hoàn toàn. Tuy vậy, trong trường hợp bạn không tìm được đường cứu sinh thì bạn cần hành động theo trình tự sau: liên tục giậm mạnh chân để ép không khí ra khỏi hệ thống dầu. Khi thấy phanh dậm sát sàn, hệ thống ABS sẽ kích hoạt. Trong nhiều trường hợp, hệ thống phanh sẽ hoạt động trở lại và hỗ trợ bạn. Nếu làm như vậy mà vẫn không có tác dụng gì thì bạn hãy sử dụng phương án khác ứng với từng loại xe như sau:
a. Với xe số sàn
Do bạn không thể về lại số nhỏ khi đang di chuyển với vận tốc quá cao nên hãy kéo phanh tay với một lực vừa phải tránh khóa bánh sau và thực hiện thao tác đạp côn ra số N. Lúc này, vận tốc xe sẽ bất ngờ vọt lên nên bạn phải thao tác thật nhanh. Bạn hãy đạp mạnh ga để động cơ đồng tốc với tốc độ, dậm côn nhanh và dồn số 2. Bạn tiếp tục thao tác như vậy để dồn về số 1. Lúc này, do tốc độ ở số 1 khá chậm nên bạn có thể cho xe vào sát lề và kéo mạnh phanh tay để xe dừng lại.
b. Với xe số tự động
Một số xe có mặc định khi tốc độ quá cao thì hộp số sẽ tự nhảy số. Do đó, bạn sẽ gặp khó khăn nếu muốn trả về số nhỏ. Trong trường hợp này, bạn hãy kéo phanh tay, kết hợp đánh tay lái qua lại (zigzac) để kích hoạt hệ thống cân bằng điện tử EBD và giảm tốc độ xe. Lúc này bạn có thể mới về được số, tiếp tục thao tác như vậy để trả về số nhỏ hơn. Bạn cần lưu ý rằng đừng cố trả về số R hoặc P vì hộp số được thiết kế để bạn không về được những số này khi xe di chuyển tốc độ cao. Bạn tuyệt đối không được tắt động cơ vì như vậy các hệ thống như trợ lực lái, trợ lực phanh, ABS, EBD … sẽ bị vô hiệu hóa, tài xế sẽ không còn làm chủ được xe.
Nếu áp dụng tất cả các phương pháp trên mà bạn vẫn không thể giảm tốc cho xe thì hãy điều khiển xe đi sát vách núi, ta luy, con lươn trên đường để dừng xe để dừng xe lại.
Hiện tượng ô tô bị mất phanh rất dễ làm cho tài xế bị mất kiểm soát, trở nên hoảng loạn, nhất là đối với những người mới tập lái và thiếu kinh nghiệm. Vì vậy gặp trường hợp này quan trọng nhất là cần giữ bình tĩnh và xử lý theo hướng dẫn mà Thiên Phú đã chia sẻ trên đây. Chúc các bạn luôn lái xe an toàn.
